Σύμφωνα με προφορική παράδοση, το παλαιό εγκαταλειμμένο κτήριο στην περιοχή «Λιβάδι» (και δίπλα στο Ξενοδοχείο ΓΑΛΗΝΗ), είναι το «Μποτσαραίικο»... ...
Την παράδοση αυτή αναφέρει ήδη ο σοφός δάσκαλος του Βουργαρελίου Γεώργιος Παπαδημητρίου σε επιστολή του προς τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, το έτος 1909, δημοσιευμένη στο Περιοδικό ΝΕΟΣ ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΩΝ, τεύχος ΣΤ’ (1909) σελ. 334: «…τας πληροφορίας, ας ηρύσθην παρά των γεροντοτέρων, περί της επί διετίαν περίπου παραμονής εν Βουλγαρελίω των οικογενειών των Μποτσαραίων, εγκατασταθεισών προ του 1803 κατά πάσαν πιθανότητα. Σώζεται έτι η οικία εν η κατώκησαν, αλλά δεν ορίζεται ακριβώς ο χρόνος της αφίξεώς των. ‘Στο χαλασμό του Σούλι’ μου ώριζον αυτόν, επιπροσθέτοντες, ότι μεταξύ των άλλων ήτο και η περίπυστος ‘Λένη του Μπότσαρη’, ης το τραγικόν τέλος όλαι αι γραίαι του χωρίου μου διηγούνται ως συμβάν εις τον Αχελώον παρά το Σέλτσον». Αυτά έγραφε τον Οκτώβριο του 1909 ο Γεώργιος Παπαδημητρίου. Τον Ιανουάριο του ίδιου έτους είχε επικοινωνήσει για πρώτη φορά με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο για να του αποστείλει ενθύμηση του νεαρού Μάρκου Μπότσαρη, γραμμένη σε παλαιό Μηναίο, το οποίο ανακάλυψε ο ιερέας πατέρας του Παπαδημητρίου στο παρεκκλήσι της Παναγίας, στη συνοικία Βουργαρελίου Παλαιοκάτουνο. Η επιστολή μαζί με το κείμενο της ενθύμησης δημοσιεύτηκαν από τον Σπυρίδωνα Λάμπρο στο Περιοδικό ΝΕΟΣ ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΩΝ, τεύχος ΣΤ’ (1909) σελ. 225-29. Το κείμενο της ενθύμησης που φέρει ημερομηνία: 1803 Νοεμβρίου 3 (ένα μήνα περίπου πριν από την πτώση του Σουλίου), έχει ως εξής: «κανο θημισι το καιρο οπου μπικε το ασκερι μεσα ςο σουλι και καμαν από το ευγα του σεμτεβριου…εος…βριου και ο θεος να καμη τα δηκα του δυατη εςαβροθικα οι χριστιανοι από την μπινα καὶ ο θεος ναν τους βγαλ ισε σελυαμετι. του χριςουγενου εξ αποφασεος». Ακολουθεί η υπογραφή: «μαρκο μποτζιαρις». Η γραφή και η υπογραφή έχουν θεωρηθεί από τους ειδικούς γνήσιες. Το 1803 ο Μάρκος ήταν περίπου δεκατριών ετών. Στην ενθύμηση (την οποία ο Παπαδημητρίου εδώρισε στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία των Αθηνών και πανομοιότυπό της δημοσιεύεται στο άρθρο του Σπ. Λάμπρου), ο Μάρκος αποτυπώνει τη δεινή κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει οι πολιορκημένοι Σουλιώτες και ζητεί τη βοήθεια του θεού. Αλλά πού βρισκόταν ο νεαρός τον Νοέμβριο του 1803; Είναι πιθανό να έγραψε την ενθύμηση στο Βουργαρέλι, στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, από το οποίο δωρήθηκε το Μηναίο στο παρεκκλήσι του Παλαιοκάτουνου. Από το 1800 οι Μποτσαραίοι, με τον αρχηγό της φάρας Γεώργιο (παππού του Μάρκου), είχαν εγκαταλείψει το Σούλι, ύστερα από συμφωνία με τον Αλή Πασά, με αντάλλαγμα τα αρματολίκια Ραδοβιζίου και Τζουμέρκων. Αναφέρεται μάλιστα ότι ο Γεώργιος, με μεγάλο αριθμό μελών της φάρας τους, εγκαταστάθηκε στο Βουργαρέλι. Η αποχώρηση των Μποτσαραίων από το Σούλι είχε ως αποτέλεσμα την κατάκτησή του από τον Αλή, τον Δεκέμβριο του 1803. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Γεώργιος αυτοκτόνησε το 1800 από τύψεις για την αποσκίρτηση της φάρας του. Ο γιος του Γεωργίου και πατέρας του Μάρκου Κίτσος Μπότσαρης είχε παραμείνει στην περιοχή του Ραδοβιζίου απ’ όπου είχε επαφές με τον Αλή, ο οποίος τον χρησιμοποίησε για τη συνθηκολόγηση του Σουλίου. Ωστόσο, ο Αλής σχεδίασε την εξολόθρευση και της φάρας του Μπότσαρη, η οποία συντελέστηκε λίγο αργότερα, τον Απρίλιο 1804, στη Μονή Σέλτσου, κοντά στα Άγραφα, όπου είχε ταμπουρωθεί ο Κίτσος, με τα μέλη της φάρας του που βρίσκονταν στα Τζουμέρκα. Ο ίδιος μαζί με τον γιο του Μάρκο κατάφεραν να διασωθούν και να περάσουν στη Λευκάδα που δεν αποτελούσε οθωμανικό έδαφος. Το «Μποτσαραίικο», όπως δείχνουν και τα μορφολογικά στοιχεία του κτηρίου, ήταν στην πραγματικότητα οθωμανικό κουτζέκι, δηλαδή αποθήκη δημητριακών που προέρχονταν από φορολογικές προσόδους (ίμορα/γεώμορα). Πρόκειται δηλαδή για μνημείο της φεουδαρχικής περιόδου του 19ου αιώνα, στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Για το κουτζέκι του τσιφλικίου του Βουργαρελίου μας παρέχει πληροφορίες ο Γεώργιος Οικονομίδης, Δήμαρχος Θεοδωρίας, ο οποίος το 1884 (ύστερα από την απελευθέρωση της περιοχής της Άρτας) πρωτοστάτησε -ανεπιτυχώς- στην εξαγορά του Βουργαρελίου από τον τσιφλικά Αβραάμ Πασά Καρακεχαγιά (βλ. Η εξαγορά του Βουργαρελίου και το πρόβλημά της, Αθήναι 1976, σελ. 13-14). Σ’ αυτό το κουτζέκι αναφέρεται και ο Γιάννης Καλπούζος στο μυθιστόρημα ΙΜΑΡΕΤ, σελ. 442-47. Τα δημητριακά (συνήθως καλαμπόκι, όπως διαβάζουμε στα αρχεία του Αλή Πασά), φυλάσσονταν στο ισόγειο, ενώ στο ανώγι τηρούνταν τα αρχεία (τα δευτέρια). Το συγκεκριμένο κτήριο στο Βουργαρέλι η παράδοση το συνέδεσε εύλογα με τη φάρα των Μποτσαραίων, λόγω της εγκατάστασής τους εκεί, κατά το διάστημα που είχαν γίνει κύριοι του αρματολικίου των Τζουμέρκων. Όμως το σημαντικό αυτό ιστορικό και αρχιτεκτονικό μνημείο των Τζουμέρκων είχε αφεθεί στην εγκατάλειψη και τη λήθη! Χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, το περασμένο καλοκαίρι καθαρίστηκε από τους κισσούς και τα βάτα που το είχαν περικυκλώσει ασφυκτικά, «αποκαλύφθηκε» και φωτογραφήθηκε. Για όλα αυτά οφείλεται έπαινος στον κ. Νίκο Μανούση. Ας ελπίσουμε ότι η προσπάθεια της διάσωσης και ανάδειξης αυτού του μνημείου δεν θα σταματήσει εδώ! Τώρα είναι η σειρά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Πνευματικών και Πολιτιστικών Φορέων των Τζουμέρκων να αναλάβουν, σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες, τη συντήρηση και αξιοποίηση του μοναδικού αυτού μνημείου. Το ΕΣΠΑ προσφέρει μια δυνατότητα. Μαίρη Μάντζιου Φιλόλογος syllogos-vourgareliou.gr
0 Comments
Leave a Reply. |
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣΕπικοινωνίαΤις καταγγελίες, τα παράπονα και τις απόψεις σας, μπορείτε να τα στείλετε στο email:
taneatismikrospilias24 @yahoo.gr Δημοφιλέστερα άρθρα |